Định hướng nghề nghiệp trong tương lai là gì? Có ý nghĩa ra sao?

Định hướng nghề nghiệp bản thân là một hành trình giúp bạn tìm kiếm những điều thật sự phù hợp với mình, qua đó bộc lộ khả năng và ưu điểm của chính mình. Dù bạn đang ở vị trí nào thì việc định hướng công việc luôn là vấn đề quan trọng vì nó trực tiếp ảnh hưởng đến tương lai của bạn. Và nếu bạn đang trong quá trình định hướng nghề nghiệp thì những thông tin sau đây sẽ rất hữu ích đối với bạn.

Định hướng nghề nghiệp là gì?

Định hướng nghề nghiệp là việc chúng ta tự đưa ra những lựa chọn quyết định công việc và những dự định tương lai của bản thân. Bạn cần vạch ra những phương hướng đúng đắn, mục tiêu cụ thể và cố gắng hết sức để đạt được nó.

Định hướng phát triển nghề nghiệp của mỗi người luôn có sự khác biệt tùy thuộc vào năng lực, sở thích cá nhân, điều kiện hoàn cảnh và các tác động khách quan từ môi trường,…

Tại sao phải định hướng nghề nghiệp?

Định hướng nghề nghiệp tương lai rất quan trọng đối với sự thành công của mỗi người vì nó mang lại những ưu điểm như sau:

• Việc có định hướng về nghề nghiệp rõ ràng ngay từ ban đầu sẽ giúp bạn nhanh chóng chọn được những ngành nghề phù hợp, từ đó xác định lộ trình phát triển hiệu quả.
• Định hướng nghề nghiệp đúng đắn giúp bạn có thêm nhiều thời gian và cơ hội lựa chọn nghề tốt nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cũng như được làm những công việc thật sự yêu thích.
• Nếu bạn làm tốt từ những bước định hướng căn bản, bạn sẽ có nền tảng vững chắc để xây dựng cuộc sống tốt đẹp trong tương lai. Nhờ đó, không phải trải qua cảm giác chán nản, bất lực, mất niềm tin do chọn sai nghề nghiệp mang lại.
• Có định hướng trong tương lai rõ ràng sẽ giúp bạn có thêm động lực và mục tiêu để cố gắng mỗi ngày. Nhờ đó, luôn tạo được nguồn năng lực tích cực, giúp công việc và cuộc sống được thuận lợi hơn.
• Có định hướng nghề nghiệp chính xác sẽ hạn chế tình trạng người trẻ bỏ nghề, làm trái nghề hay thậm chí là thất nghiệp khi không tìm được công việc phù hợp.
• Xây dựng các định hướng nghề nghiệp trong tương lai đúng đắn sẽ giúp bạn xác định được mục tiêu và đích đến của bản thân. Từ đó, biết mình cần phải hành động như thế nào để đạt được mục tiêu sớm nhất. Điều này sẽ giúp bạn loại bỏ những suy nghĩ sai lầm, vô bổ, dành thời gian để phát triển và nâng cao tư duy của mình.

Dựa vào đâu để định hướng nghề nghiệp đúng đắn?

Mỗi người sẽ có cách định hướng nghề nghiệp khác nhau để có thể phát triển tốt nhất. Dưới đây là một số cách tiếp cận để định hướng nghề nghiệp hiệu quả bạn có thể tham khảo.

Thiên hướng cá nhân

Thiên hướng cá nhân là một yếu tố quan trọng giúp ta có thể định hướng nghề nghiệp tương lai chính xác. Đó là quá tìm hiểu về sở thích, sở đoản và nhân sinh quan của bản thân để chọn được những công việc phù hợp. Thông qua việc xác định những gì phù hợp với điểm mạnh của mình, bạn sẽ dễ dàng định hướng được những nghề nghiệp triển vọng.

Những công việc thật sự muốn làm

Bạn phải hiểu rõ những đam mê và sở thích của bản thân để có thêm những cái nhìn tổng quan về ngành nghề mình lựa chọn. Định hướng nghề nghiệp dựa theo những công việc bạn muốn làm sẽ giúp bạn có thêm động lực để phát triển bản thân, xây dựng sự nghiệp thành công.

Nguồn tài chính mà công việc đó mang lại

Lợi ích về tài chính cũng là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến quyết định chọn nghề trong tương lai của mỗi người. Vì tài chính là một phần không thể thiếu trong cuộc sống, giúp chúng ta có thể sinh hoạt và phục vụ các nhu cầu chính đáng. Do đó, khi định hướng nghề nghiệp, bạn cần xem xét mức lương mà công việc đó mang lại có phù hợp với mức chi tiêu và kỳ vọng của bản thân hay không.

Sự phát triển của nghề nghiệp đó trong tương lai

Khi quyết định theo đuổi một ngành nghề nào đó, bạn cần nắm được công việc đó có phù hợp với xu hướng phát triển chung của xã hội không. Bạn có thể tham khảo một số ngành nghề đang phát triển mạnh mẽ hiện nay như môi trường, công nghệ, sức khỏe y tế,… Điều này sẽ giúp bạn tìm được công việc có tiềm năng phát triển rực rỡ, đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Định hướng nghề nghiệp từ khi nào?

Thông thường, phụ huynh thường bắt đầu định hướng nghề nghiệp cho con khi con bước vào bậc THPT. Đây có thể được xem là thời điểm vàng để lựa chọn ngành nghề tương lai vì lúc này, con đã bộc lộ được hết khả năng và đam mê của bản thân.

Tuy nhiên, có rất nhiều đứa trẻ đã bộc lộ tài năng và niềm yêu thích của chúng với một ngành nghề nào đó từ khi còn rất nhỏ. Phụ huynh nên quan sát quá trình trưởng thành của con để có thể phát hiện và ươm mầm tài năng, tạo điều kiện cho được phát triển theo đam mê và thế mạnh của chúng. Điều này sẽ giúp các con có lợi thế hơn so với các bạn đồng trang lứa, nhanh chóng đạt được thành công trong cuộc sống hơn.

Xem thêm

• Xu hướng nghề nghiệp năm 2025 ở Việt Nam là gì?
• Định hướng tương lai cho con: làm sao để con hiểu được

Cách định hướng nghề nghiệp tương lai

Vậy làm thế nào để con trẻ có thể nhanh chóng định hướng được con đường phát triển trong tương lai của mình? Dưới đây là những việc cần làm để quá trình định hướng tương lai được hiệu quả nhất.

Bước 1: Hãy dành thời gian cho việc định hướng nghề nghiệp tương lai

• Xác định được nghề nghiệp tương lai là một hành trình dài, đòi hỏi mỗi người phải kiên trì tìm hiểu, tìm ra phương hướng phát triển phù hợp với bản thân.
• Hãy đầu tư thời gian và công sức để có thể biết được bản thân có thể phát triển ở ngành nghề nào từ đó định hướng nghề nghiệp hiệu quả.
• Tham gia các bài test định hướng nghề nghiệp

Bước 2: Loại bỏ những vấn đề sai lầm khi định hướng nghề nghiệp

• Để lựa chọn được ngành nghề đúng đắn, bạn cần vượt qua những rào cản có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn nghề của bạn.
• Không nên chọn nghề theo bất kỳ người nào khác, bạn cần chủ động định hướng nghề nghiệp theo nguyện vọng và khả năng của chính mình.

Bước 3: Xác định bản thân mình phù hợp với ngành nghề nào

• Yếu tố cốt lõi của quá trình tự định hướng nghề nghiệp là bạn cần biết được thế mạnh của mình. Bạn có thể xác định điều đó dựa vào kết quả những việc đã làm hay nghe đánh giá của những người xung quanh.
• Chọn ngành nghề phù hợp với ưu thế của mình sẽ giúp bạn có thể hoàn thành tốt mọi công việc và phát triển rực rỡ ở lĩnh vực đó.

Bước 4: Xác định mục tiêu để định hướng nghề nghiệp

• Tiếp theo, bạn cần lập ra mục tiêu cụ thể và những yêu cầu về công việc tương lai mà bạn mong muốn để có thể chọn được công việc thích hợp.
• Càng xác định mục tiêu cụ thể, bạn càng dễ dàng tìm được công việc yêu thích và cố gắng vì nó.

Bước 5: Cần tìm hiểu thông tin về những ngành nghề mà mình lựa chọn để định hướng nghề nghiệp cho chính xác

• Để biết bản thân thật sự phù hợp với một ngành nghề nào đó hay không, bạn cần nắm được những thông tin quan trọng về nghề như: yêu câu chuyên môn, nhu cầu nhân sự, xu thế phát triển, mức cạnh tranh trong nghề,…
• Từ đó, hãy suy nghĩ thật kỹ để tìm ra công việc phù hợp với đam mê, khả năng của mình.

Bước 6: Xác định năng lực học tập của bạn

• Đặc biệt, bạn cũng nên nhận thức được thế mạnh học tập của mình ở những lĩnh vực nào để tham khảo những ngành nghề thích hợp.
• Chọn những công việc tương đồng với năng lực học tập của bạn sẽ giúp bạn có nhiều điều kiện phát triển, thành công hơn.
• Tham gia các bài trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp tương lai

Bước 7: Xác định phương pháp học tập, rèn luyện bản thân để có sự chuẩn bị kỹ càng nhất

• Ngay khi đã chọn nghề trong tương lai thích hợp, bạn cần lập ra phương pháp học tập, rèn luyện khắt khe để có thể đáp ứng các tiêu chí mà ngành nghề ấy yêu cầu.
• Việc cố gắng học tập, nâng cao bản thân cũng sẽ giúp bạn khai phá những tiềm năng và có thêm nhiều cơ hội trong việc chọn được những ngành nghề triển vọng.

Những điều cần tránh khi định hướng nghề nghiệp

Chỉ nghĩ tới lương

Mức thu nhập cao là một động lực giúp bạn cố gắng phát triển cho sự nghiệp để cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nó không phải là tất cả khi chọn nghề trong tương lai bởi tính chất công việc và môi trường làm việc sẽ quyết định bạn có thể đồng hành cùng công việc lâu dài không.

Chỉ nghĩ tới chức vụ

Có nhiều người quyết định chọn một ngành nghề nào đó chỉ vì cơ hội thăng tiến. Nhưng đừng quá đặt nặng vấn đề chức vụ mà bỏ qua những công việc thật sự phù hợp với bản thân. Khi bạn có đủ năng lực, bạn sẽ đạt được những chức vụ cao nên đừng áp lực bản thân về vấn đề này.

Chỉ chọn nghề đang “hot”

Ngành nghề xu hướng sẽ cho bạn nhiều cơ hội tìm kiếm việc làm nhưng chưa chắc nó thật sự phù hợp với bạn. Đồng thời, ngành nghề hot sẽ có mức độ cạnh tranh ác liệt cũng như tỷ lệ đào thảo cao. Nếu bạn không thật sự thích hợp với nghề, bạn sẽ bị đào thải ngay lập tức.

Chiều ý gia đình

Gia đình luôn mong muốn bạn tìm được những công việc ổn định để có một cuộc sống tốt. Tuy nhiên, bạn chỉ nên tham khảo và người quyết định theo đuổi nghề nghiệp nào vẫn là bạn. Vì chỉ có bạn mới hiểu mình có thật sự yêu thích và phù hợp với một công việc nào đó hay không.

Không biết mình là ai, mình đang có gì

Chiều theo ý người tư vấn nghề nghiệp: Bất kỳ ý kiến nào của mọi người xung quanh đều chỉ mang tính chất tham khảo và quyết định lựa chọn ngành nghề tương lai hoàn toàn là của ta. Vì thế, chỉ chọn gắn bó với công việc nào thật sự đam mê, phù hợp chứ không nên chiều theo ý kiến của người hướng dẫn nghề nghiệp.

Chọn nghề mà không biết nghề đó có thuận lợi hay khó khăn gì

Trước khi chọn một công việc nào đó để theo đuổi, bạn cần nắm được những thông tin cụ thể về nó. Đặc biệt là cơ hội việc làm, thuận lợi và khó khăn của nghề nhằm giúp ta có cái nhìn tổng quan về nghề, tìm được phương hướng phát triển phù hợp.

Chọn nghề dựa theo thành công của người khác

Mỗi người sẽ có một thế mạnh và không gian phát triển khác nhau. Thế nên, thành công của người đi trước trong ngành nghề của họ chỉ có thể tham khảo chứ không nên áp dụng rập khuôn. Bạn cần dành thời gian tìm hiểu để biết được mình có cơ hội phát triển ở ngành nghề nào.

Cố gắng bám theo cái đang học dù biết là không đam mê

Có những trường hợp không phù hợp để gắn bó với công việc nhưng vì lo lắng, sợ phải bắt đầu làm lại từ đầu mà cứ tiếp tục cố gắng. Nếu công việc ấy không còn phù hợp với mình nữa, hãy dũng cảm từ bỏ và cho bản thân cơ hội thử sức ở những lĩnh vực mới. Đừng lựa chọn một công việc tạm bợ, qua loa để phải hối hận mãi về sau.

Làm thử mới biết hợp hay không

Không nên lúc nào cũng nghĩ bản thân còn nhiều thiếu sót nên không thể phù hợp với một ngành nghề nào đó. Bạn cần dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn và thử sức ở những lĩnh vực mình đam mê. Chỉ khi bạn dám làm thử thì mới có thể biết được những điểm yếu của mình từ đó khắc phục và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của bản thân.

Lời khuyên khi tự định hướng công việc trong tương lai

Để chọn được những công việc tốt và tiềm năng, bạn cần lắng nghe những lời khuyên hữu ích sau đây.

Vượt qua định hướng nghề nghiệp của gia đình và không chạy theo trào lưu

• Gia đình và xã hội sẽ luôn có những định hướng cho bạn, tuy nhiên không phải lúc nào cũng nghe theo sự sắp xếp của gia đình hay bị ảnh hưởng bởi định hướng xã hội.
• Bạn cần phải tự tìm hiểu và nhận thức đúng về năng lực của bản thân để chọn ra những ngành nghề thích hợp trong quá trình tự định hướng.

Tìm hiểu bản thân

• Hãy dành thời gian để khám phá các thế mạnh của bản thân để xem mình thật sự phù hợp với công việc như thế nào.
• Lựa chọn một ngành nghề dựa theo năng lực của mình sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc tồn tại và thăng tiến trong nghề.

Tìm hiểu về các loại nghề nghiệp khác nhau

• Để biết bản thân phù hợp với lĩnh vực nào, bạn cần có cái nhìn tổng quan về mọi ngành nghề trong xã hội.
• Mỗi ngành nghề sẽ có những yêu cầu khác nhau nên cần tìm hiểu thật kỹ để đưa ra quyết định chính xác.

Trau dồi các kỹ năng cần thiết cho nghề nghiệp

• Chủ động tham gia vào các khóa học nâng cao nghiệp vụ là cách tốt nhất để phát triển năng lực.
• Bạn có thể trau dồi các kỹ năng quan trọng tại trường học, câu lạc bộ hay các tổ chức xã hội bất kỳ, nó sẽ giúp bạn có nhiều lợi thế hơn so với các đối thủ khác.

Không ngại trải nghiệm và thử thách

• Trong hành trình định hướng nghề nghiệp tương lai, đừng ngần ngại trải nghiệm và khám phá những điều mới.
• Đây là cách nhanh nhất để giúp bạn khai phá mọi giới hạn của bản thân và khám phá ngành nghề thật sự phù hợp với mình.

Định hướng nghề nghiệp cho học sinh trung học phổ thông

Hiện nay, học sinh THPT đã nhận thức đầy đủ về bản thân mình nhưng việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT lại chưa được quan tâm, hiệu quả. Đa phần, các học sinh THPT lựa chọn nghề nghiệp theo xu hướng, theo bạn bè hay theo sự định hướng của mọi người xung quanh mà không thật sự hiểu biết hay đam mê với nghề. Điều này khiến các em lãng phí công sức, thời gian, chất xám nhưng vẫn không phát triển được với những ngành nghề mình đã chọn.

Làm thế nào để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp

Để hạn chế các tình trạng đáng tiếc trên, việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 10 là cần thiết, để các em có thể tìm hiểu, nghiên cứu từ sớm. Đặc biệt việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 12 cần lưu ý những điều sau khi định hướng công việc tương lai:

• Nên chọn ngành dựa theo tính cách và thế mạnh của bản thân. Điều này sẽ giúp học sinh có thêm động lực để theo đuổi ngành đến cùng.
• Hãy tham khảo tình hình thị trường lao động để biết được nhu cầu việc làm sẽ biến đổi như thế nào trong 3 - 4 năm tới. Chủ động nắm bắt xu hướng nghề nghiệp tương lai sẽ giúp bạn có thêm nhiều cơ hội để tìm được một việc làm ổn định, phát triển tốt ngay khi vừa ra trường.
• Mọi ý kiến của gia đình, bạn bè xung quanh chỉ mang tính chất góp ý còn người quyết định tương lai chỉ có bản thân mình. Không nên quá dựa dẫm vào ý kiến của mọi người xung quanh để rồi chọn những công việc không hề yêu thích cũng như không phù hợp với thế mạnh của bản thân.

Qua bài viết trên, có thể thấy rằng định hướng nghề nghiệp là một trong những cột mốc quan trọng trong cuộc đời chúng ta. Vì thế, cần thật sự tỉnh táo, sáng suốt khi theo đuổi một ngành nghề nào đó trong tương lai để nó có thể mang lại cho chúng ta những lợi ích về tinh thần lẫn vật chất trong cuộc sống sau này.

FPT AfterSchool tổng hợp